Cây chè, có tên khoa học là Camellia sinensis, đánh dấu một hành trình lâu dài và quan trọng trong lịch sử của nhiều nền văn hóa trên khắp thế giới. Lịch sử cây chè không chỉ là hành trình của một loại cây, mà còn là câu chuyện về sự phát triển của ngành công nghiệp trà và sự ảnh hưởng đối với lối sống và văn hóa của nhiều cộng đồng, hãy đồng hành cùng Thuận Trà Tân Cương khám phá hành trình lịch sử cây chè dưới đây ngay nhé!
1. Được Phát Hiện Tại Trung Quốc
Lịch sử cây chè khám phá ra bước ngoặt quan trọng tại Trung Quốc, theo truyền thuyết, khi nhà vua Shen Nong phát hiện nó vào khoảng 2737 TCN. Sự khéo léo trong việc kết hợp ngẫu nhiên giữa lá chè và nước nấu sôi đã tạo ra một thức uống ngon và kích thích, đánh dấu một trang mới trong lịch sử của cây chè.
Từ Trung Quốc, cây chè không chỉ là nguồn thực phẩm và thức uống quan trọng cho nhân dân nơi này mà còn nhanh chóng lan tỏa sang các quốc gia lân cận như Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc trong các thế kỷ tiếp theo. Sự đa dạng và phong phú của lịch sử cây chè không chỉ thể hiện trong việc trải qua nền văn hóa Trung Quốc mà còn là sự đóng góp to lớn vào sự phát triển của ngành công nghiệp trà trên toàn cầu.
Nhờ vào việc chuyển giao từ Trung Quốc, ngành công nghiệp trà đã trở nên phong phú và đa dạng, tạo ra những loại trà đặc biệt và ngon miệng. Lịch sử cây chè là một chặng đường truyền thống và sáng tạo, là nguồn động viên quan trọng cho sự thịnh vượng của ngành công nghiệp trà trên thế giới, làm nổi bật tầm quan trọng của cây chè trong cả khía cạnh văn hóa và kinh tế.
►Xem thêm: Ấm pha trà - một phần không thể thiếu trong nghi lễ pha trà Trung Quốc
2. Ấn Độ Và Sự Bùng Nổ Công Nghiệp Trà
Trong lịch sử cây chè, thế kỷ 19 là một giai đoạn quan trọng, khi Ấn Độ trở thành một địa điểm trồng chè lớn và nổi tiếng, đặc biệt là sau khi người Anh mở rộng sản xuất trà tại đất này. Giai đoạn này đánh dấu sự mở cửa của Ấn Độ vào ngành công nghiệp trà quốc tế, góp phần quan trọng vào lịch sử cây chè và thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp trà.
Mô hình trồng chè của Ấn Độ sau này đã tạo ra nhiều loại trà nổi tiếng, đặc biệt là Assam và Darjeeling. Vùng Assam được biết đến với trà đen mạnh mẽ và đậm đà, trong khi Darjeeling nổi tiếng với trà xanh và trà đen nhẹ nhàng và thơm ngon. Sự kết hợp giữa điều kiện tự nhiên đặc biệt của Ấn Độ và kiến thức chế biến trà của người Anh đã tạo ra những sản phẩm trà độc đáo và chất lượng, thúc đẩy xu hướng tiêu thụ trà trên thị trường quốc tế.
Do đó, lịch sử cây chè trong thế kỷ 19 tại Ấn Độ không chỉ là sự mở đầu cho một giai đoạn mới trong ngành công nghiệp trà mà còn là bước ngoặt quan trọng trong việc định hình hương vị và chất lượng của các loại trà nổi tiếng từ vùng này.
►Xem thêm: Trà và những phương pháp pha trà độc đáo trên thế giới
3. Trà Và Văn Hóa Nhật Bản
Ở Nhật Bản, lịch sử của cây chè không chỉ là một phần của ngành công nghiệp trà mà còn mắc kẹt chặt chẽ với nền văn hóa trà truyền thống. Nghệ thuật thưởng thức trà truyền thống Nhật Bản, hay cha-no-yu, bắt nguồn và hình thành vào thế kỷ 16, đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử cây chè và tạo ra một tầm quan trọng đối với đời sống và văn hóa ngày nay.
Nghệ thuật cha-no-yu không chỉ là cách thưởng thức trà mà còn là một hình thức nghệ thuật, là sự kết hợp tinh tế giữa văn hóa, triết lý, và thực tế hàng ngày. Những buổi trà truyền thống không chỉ là cơ hội để thưởng thức hương vị của trà mà còn là dịp để tận hưởng sự yên bình, tâm hồn và tương tác xã hội.
Lịch sử cây chè tại Nhật Bản, nhờ vào cha-no-yu, đã tạo nên một nền tảng vững chắc cho việc phát triển và lưu giữ nghệ thuật thưởng thức trà. Cây chè không chỉ là nguồn nguyên liệu cho thức uống, mà còn là nguồn cảm hứng cho sự sáng tạo trong nghệ thuật và văn hóa Nhật Bản, đóng góp vào sự độc đáo và phong phú của lịch sử cây chè trên thế giới.
►Xem thêm: Trà Đạo Nhật Bản Có Gì Nổi Bật? Đa Dạng, Chất Lượng Và Lành Mạnh
4. Mở Rộng Sang Các Khu Vực Mới
Lịch sử của cây chè tiếp tục chứng kiến sự phát triển và mở rộng ra các khu vực mới, như Kenya, Sri Lanka và Việt Nam, trong những thế kỷ gần đây. Mỗi quốc gia mang theo mình những đặc trưng riêng biệt, tạo nên một hình ảnh đa dạng và phong phú về lịch sử cây chè trên khắp thế giới.
Việc mở rộng trồng chè sang các quốc gia như Kenya, Sri Lanka và Việt Nam không chỉ là sự mở rộng về địa lý mà còn là sự chuyển giao và sáng tạo trong lịch sử cây chè. Mỗi quốc gia đều đưa vào quy trình sản xuất của mình những yếu tố đặc trưng, từ loại chè trồng, phương pháp chăm sóc cây cho đến cách thức chế biến và thưởng thức trà.
Kenya, chẳng hạn, nổi tiếng với trà đen mạnh mẽ và thơm ngon, trong khi Sri Lanka góp phần vào thế giới trà với các loại trà Ceylon độc đáo và hấp dẫn. Ở Việt Nam, ngoài trà truyền thống, xuất hiện những sáng tạo mới như trà lotus và trà cà phê, đánh dấu sự đa dạng và sáng tạo trong lịch sử cây chè của đất nước.
Do đó, việc mở rộng lịch sử cây chè ra các khu vực mới không chỉ thể hiện sự phát triển của ngành công nghiệp trà mà còn là nguồn động viên cho sự đa dạng và sáng tạo, góp phần tạo nên một thế giới trà đa dạng và phong phú.
►Xem thêm: Tuyển tập những câu nói hay, ý nghĩa về trà đạo và cuộc sống
5. Lịch sử cây chè tại Việt Nam
5.1 Thời kỳ trước năm 1882
Từ thời xa xưa, người Việt Nam đã trồng cây chè theo hai hình thức khác nhau. Chè vườn hộ gia đình được trồng để sử dụng lá chè tươi, phổ biến ở vùng chè dồng bằng sông Hồng ở Hà Đông và chè đồi ở Nghệ An. Trái lại, chè rừng ở vùng núi được sử dụng để sản xuất chè mạn, thường được lên men một phần, như ở vùng Hà Giang và Bắc Hà.
5.2 Thời kỳ 1882-1945
Ngoài hai loại chè truyền thống, thời kỳ này chứng kiến sự xuất hiện của hai loại chè công nghiệp mới: chè đen công nghệ truyền thống OTD và chè xanh sao chảo từ Trung Quốc. Bắt đầu phát triển các đồn điền chè lớn do tư bản Pháp quản lý, sử dụng các thiết bị công nghệ hiện đại. Người dân Việt Nam cũng tiếp tục sản xuất chè xanh tại hộ gia đình và các doanh nghiệp nhỏ. Chè đen được xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Tây Âu, trong khi chè xanh chủ yếu đưa vào thị trường Bắc Phi. Diện tích trồng chè trên toàn quốc lúc đó là 13.305 ha, với sản lượng khoảng 6.000 tấn chè khô mỗi năm.
5.3 Thời kỳ độc lập (1945- nay)
Sau năm 1954, chính phủ xây dựng các Nông trường quốc doanh và Hợp tác xã nông nghiệp để trồng chè. Chè đen OTD tiếp tục được xuất khẩu sang Liên Xô - Đông Âu, trong khi chè xanh được xuất khẩu sang Trung Quốc.
Đến cuối năm 2002, tổng diện tích trồng chè tại Việt Nam đã tăng lên 108.000 ha, trong đó có 87.000 ha chè dành cho kinh doanh. Sản lượng chè cả nước đạt 98.000 tấn, trong đó xuất khẩu lên đến 72.000 tấn, đạt tổng giá trị 82 triệu USD.
►Xem thêm: Việt Nam Có Xuất Khẩu Trà Không? Những Điều Độc Đáo Về Ngành Trà Việt
5.4 Sự phát triển vùng chè Việt Nam
Việt Nam nằm trong khu vực gió mùa Đông Nam Á, nơi mà cây chè phát triển mạnh mẽ.
- Khí hậu và đất đai tại Việt Nam rất thích hợp cho sự phát triển của cây chè, với lượng mưa đều đặn từ 1700-2000 mm/năm, nhiệt độ lý tưởng từ 21-22.6°C, và độ ẩm không khí dao động từ 80-85%. Đất đai trồng chè chủ yếu bao gồm hai loại là phiến thạch sét và bazan màu mỡ.
- Cây chè được trồng ở các vĩ tuyến từ B 11.5-22.5°, chia thành ba vùng: vùng thấp dưới 300m, vùng trung bình 300-600m, và vùng cao từ 600m trở lên, giúp tạo ra chất lượng chè tốt nhất.
Việt Nam cũng có nhiều giống chè địa phương như giống Trung Dư và Shan, cho ra chè xanh và chè đen. Đặc biệt, giống chè Shan từ miền núi có búp chè nhiều lông tuyết trắng, rất được thị trường quốc tế ưa chuộng. Ngoài ra, còn nhiều giống chè xuất sắc khác như chè ô long, nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Ấn Độ, Srilanka và Indonesia.
6. Kết Luận Về Lịch Sử Cây Chè
Cây chè không chỉ là một loại cây, mà là biểu tượng của sự đa dạng và phong phú trong ngành công nghiệp trà. Hành trình lịch sử cây chè là câu chuyện về sự lan tỏa, ảnh hưởng và đổi mới, làm nổi bật vị thế quan trọng của nó trong lịch sử và văn hóa của nhân loại.
►Xem thêm:
- Khám phá văn hóa trà Việt: Có gì đặc biệt trong gu trà của giới trẻ Việt Nam hiện nay
- Không gian trà hiện đại đã phát triển như thế nào để vẫn bảo tồn được những nét đẹp truyền thống Việt Nam?
Liên hệ:
- Hotline/zalo: 0819.486.555
- Fanpage: facebook.com/thuantratancuong.officaltea
- Địa chỉ văn phòng: 184 phố Phương Liệt - Thanh Xuân - Hà Nội
- Địa chỉ sản xuất: Xóm Hồng Thái 2 - Tân Cương - Thái Nguyên
Viết bình luận