1. Trà shan tuyết là gì?
1.1 Khái niệm
Trà Shan hay còn gọi là chè Shan tuyết. Đây là loại trà có búp to màu trắng xám, dưới lá trà được phủ 1 lớp lông tơ mịn, trắng nên gọi là Trà Shan Tuyết. Trà được chế biến bằng phương pháp thủ công của người dân tộc Dao, Mông.
Cây trà cổ thụ, mọc cao đến vài mét, khi hái trà phải trèo lên cây. Có những gốc trà to vài người ôm không xuể. Ở khu vực có mây mù bao phủ quanh năm, sự chênh lệch lớn về nhiệt độ giữa ngày và đêm cùng với điều kiện khí hậu tạo ra Trà Shan tuyết có chất lượng tốt. Trà Shan Tuyết thường được canh tác tự nhiên không sử dụng hóa chất hay phân bón nên được xem là trà sạch.
1.2. Trà shan tuyết cổ thụ
Trà Shan Tuyết cổ thụ được mệnh danh là “đệ nhất danh trà Việt”. Do sinh trưởng tại những vùng núi cao ở miền Tây Bắc với khí hậu lạnh và sương mù bao phủ quanh năm, độ cao 800m - 2800m so với mực nước biển, tốc độ sinh trưởng của trà Shan Tuyết chậm hơn so với chè thường.
Tuy nhiên, nhờ môi trường sống hoang dã này lại giúp cho cây trà có tuổi thọ rất cao, từ 100 đến 1000 năm tuổi và vươn mình thành những cây cổ thụ lớn. Trà Shan Tuyết cổ thụ có những điểm khác biệt:
Búp trà cuộn chặt, có lớp tuyết trắng
Thời gian thu hoạch của trà Shan Tuyết cổ thụ trà thường kéo dài đến 3 tháng, dài hơn so với trà bình thường.
Vùng trồng cây trà Shan Tuyết có sẵn trong tự nhiên, không do con người canh tác.
Chỉ ở những vùng núi cao với khí hậu đặc biệt, trà mới sinh trưởng và cho chất lượng trà tốt.
2. Nguồn gốc của trà shan tuyết
2.1. Điều kiện phát triển
Trà Shan Tuyết được trồng và phát triển tốt ở những vùng có độ cao trên 1.400m so với mặt nước biển, trong khí hậu núi cao quanh năm mát mẻ, và ít bị ảnh hưởng của ánh nắng mặt trời. Nhiệt độ trung bình trong vùng trồng trà này dao động từ 16 đến 22 độ C và độ ẩm khoảng 80-85%. Vùng trồng trà Shan Tuyết cũng có môi trường đất phù hợp, có độ thông thoáng tốt, giàu chất hữu cơ và đủ khoáng chất cần thiết để trà phát triển và sinh trưởng tốt.
2.2. Xuất xứ của trà Shan Tuyết
Trà Tuyết được hái từ cây trà cổ thụ mọc ở độ cao trên 1.400 m so với mặt nước biển. Với khí hậu núi cao quanh năm mát mẻ, trà ở đây phát triển rất tốt và đặc biệt, búp trà có màu trắng xám như tuyết. Mùa đông, tuyết phủ trắng ngọn cây trà, tạo nên cảnh quan đẹp như tranh và làm cho cây trà hấp dẫn hơn. Trà được hái một cách tự nhiên để tạo ra sản phẩm trà sạch, mang hương vị đặc biệt thơm ngon. Trà Tuyết nổi tiếng là một trong những loại trà thơm ngon nhất Việt Nam và chỉ có ở một số nơi thuộc các tỉnh Yên Bái và Hà Giang, như Suối Giàng, Phìn Hồ, Tham Vè, Bó Đướt.
3. Đặc điểm trà Shan tuyết
Cây trà Shan Tuyết mọc trắng mốc, nhiều cành uốn lượn buộc người hái phải trèo lên mới thu hoạch được. Với khí hậu mát mẻ quanh năm và thường xuyên có mây mù, chè ở đây búp to và phủ lớp lông tơ mịn như nhung, màu trắng như tuyết. Các gốc trà có niên đại trên 300 năm, thân to, đường kính cây lên tới vài mét, lá và búp trà to khác biệt so với các loại trà khác. Búp trà màu trắng xám, trông giống như có một lớp phấn hoặc lông như bông tuyết, vì thế người dân địa phương gọi là trà tuyết - loại trà này hội tụ ba yếu tố hương thơm, vị đậm và nước xanh. Trà được chế biến theo phương pháp thủ công truyền thống của người Mông và người Dao.
4. Thu hoạch và chế biến
4.1. Thu hoạch trà shan tuyết như thế nào?
Trà Shan Tuyết có nguồn gốc từ vùng cao nguyên Bắc Cực của Trung Quốc. Để thu hoạch trà Shan Tuyết, cần có các bước sau:
Chọn lựa trà: Trà Shan Tuyết được trồng trên những vùng đất cao nguyên núi non, với điều kiện khí hậu đặc biệt, nhiệt độ thấp và độ ẩm cao. Các cây trà được chọn lựa phải có tuổi đời trên 50 năm, đã trải qua nhiều mùa thu hoạch, phát triển khỏe mạnh, có chất lượng tốt.
Thu hoạch: Thời điểm thu hoạch trà Shan Tuyết thường vào khoảng tháng 4 đến tháng 6 hàng năm, khi mà lộc trà đã mọc lên, đạt độ tuổi tốt nhất để thu hoạch. Khi thu hoạch, người lao động chỉ thu hoạch từng đoạn một, lấy những lá trà mới nhất ở trên cây, để đảm bảo chất lượng trà tuyệt vời.
Chế biến: Sau khi thu hoạch, lá trà sẽ được đưa vào các phòng chế biến để xử lý. Các bước chế biến bao gồm đóng gói, xé nhỏ, sấy khô, lăn tròn và hấp. Quá trình này phải được thực hiện bằng tay, đảm bảo tinh khiết và không bị tác động bởi máy móc.
Sàng lọc: Sau khi hoàn thành quá trình chế biến, trà Shan Tuyết được sàng lọc để tách các hạt, cành lá và bụi trà. Sau đó, trà được đóng gói vào túi giấy hoặc hộp gỗ và sẵn sàng để sử dụng.
4.2. Quy trình chế biến trà Shan Tuyết
Quy trình chế biến trà Shan Tuyết bao gồm các bước sau:
Làm héo: Sau khi phơi khô, lá trà được sử dụng chảo gang hoặc tôn rang chè để làm héo. Quá trình này sẽ giúp loại bỏ một số mùi vị không mong muốn của trà và giúp cho trà được bảo quản lâu hơn.
Vò chè: Lá trà héo sẽ được vò để làm mất vỏ ngoài của lá trà, tách riêng lá và lộc. Quá trình này cũng giúp tách bỏ các lá trà xấu và bảo đảm chất lượng trà.
Lên men: Lá trà được đưa vào các thùng gỗ để lên men. Quá trình này giúp tạo ra các enzym tự nhiên trong lá trà, làm cho trà thêm thơm và độc đáo.
Sao khô: Sau khi lên men, lá trà được sấy khô để loại bỏ độ ẩm và bảo quản trà lâu hơn.
5. Các loại trà shan tuyết ngon & nổi tiếng
Trà Shan Tuyết là một loại trà cao cấp được sản xuất từ các lá chè trắng mọc trên các đỉnh núi cao nguyên và có tên gọi theo tên của địa danh vùng trồng trà. Tại Việt Nam, có ba vùng được biết đến nhiều nhất về trà Shan Tuyết là Suối Giàng (tỉnh Yên Bái), Hà Giang và Tà Xùa (tỉnh Sơn La).
Suối Giàng
Trà Shan Tuyết Suối Giàng được coi là loại trà nổi tiếng nhất và được đánh giá cao bởi hương thơm đặc trưng, màu sắc đậm đà và hậu vị thơm ngon. Quá trình chế biến trà Shan Tuyết Suối Giàng bao gồm phơi chè, vò chè, lên men và sấy khô.
Hà Giang
Trà Shan Tuyết Hà Giang có hương thơm nhẹ nhàng, vị ngọt thanh và đậm đà hơn so với các loại trà khác. Nó được sản xuất từ các lá chè trắng được thu hoạch từ những cây chè mọc trên độ cao từ 1.000 - 1.600 mét so với mực nước biển. Quá trình chế biến của trà Shan Tuyết Hà Giang bao gồm các giai đoạn phơi chè, vò chè, lên men và sấy khô.
Tà Xùa
Trà Shan Tuyết Tà Xùa được trồng trên dãy núi Tà Xùa, với độ cao lên tới hơn 2.000 mét so với mực nước biển. Loại trà này có màu sắc xanh nhạt, hương thơm mạnh mẽ và vị đậm đà, tạo nên sự khác biệt so với các loại trà khác. Quá trình chế biến trà Shan Tuyết Tà Xùa cũng tương tự với các loại trà khác, bao gồm phơi chè, vò chè, lên men và sấy khô.
Tất cả các loại trà Shan Tuyết này đều là những sản phẩm cao cấp và được coi là đại diện cho sự tinh túy của trà Việt Nam. Ngoài giá trị kinh tế, chúng còn được đánh giá cao về giá trị văn hóa và du lịch, là điểm đến hấp dẫn cho những người yêu trà và muốn khám phá văn hóa trà Việt Nam.
6. Giá trà shan tuyết giá bao nhiêu? Những lưu ý khi chọn mua trà Shan Tuyết
Giá trà Shan Tuyết thường dao động khá rộng, phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Những yếu tố quan trọng nhất khi đánh giá giá của trà Shan Tuyết bao gồm:
Tùy thuộc vào chất lượng, chăm bón, thu hái
Trà Shan Tuyết được sản xuất từ những cây chè trắng được trồng trên những địa hình độc đáo, nên chất lượng của trà phụ thuộc rất nhiều vào chăm sóc, thu hoạch và phương pháp chế biến. Những loại trà Shan Tuyết chất lượng cao, được chăm sóc tốt và thu hoạch đúng mùa thường có giá cao hơn.
Tùy thuộc vào độ hiếm của trà
Các vùng sản xuất trà Shan Tuyết thường rất đặc biệt và khó tiếp cận, do đó số lượng trà sản xuất từ các vùng này rất hạn chế. Những loại trà Shan Tuyết hiếm hơn, có nguồn cung ít hơn thường có giá cao hơn.
Tùy theo công đoạn chế biến, bảo quản
Công đoạn chế biến và bảo quản cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá của trà Shan Tuyết. Những loại trà được chế biến và bảo quản tốt thường có giá cao hơn.
Tùy thuộc cơ sở sản xuất, kinh doanh
Những cơ sở sản xuất và kinh doanh uy tín, có giấy tờ, chứng nhận cần thiết, cung cấp dịch vụ đổi trả và chăm sóc khách hàng tốt thường cung cấp trà Shan Tuyết chất lượng và có giá hợp lý.
Khi chọn mua trà Shan Tuyết, người tiêu dùng nên lưu ý những yếu tố trên để đảm bảo mua được sản phẩm chất lượng và giá cả hợp lý. Nên chọn mua trà từ các cơ sở sản xuất uy tín, có thể tìm hiểu thêm thông tin về nguồn gốc, chất lượng và giá cả trên các trang web, diễn đàn chuyên về trà.
7. Hướng dẫn cách pha trà Tuyết Shan cổ thụ
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ ngon của trà: Nhất thủy, nhì trà, tam pha, tứ ấm
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ ngon của trà bao gồm:
Nhất thủy: Đây là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hương vị của trà. Nhất thủy có nghĩa là nước pha trà phải là nước sôi tới điểm chứng kiến, tuyệt đối không sử dụng nước lạnh hoặc nước ấm.
Nhì trà: Nhì trà là chất lượng của chính loại trà, bao gồm chất lượng của lá trà, độ tuổi của cây trà và kỹ thuật trồng trà. Chất lượng tốt của nhì trà sẽ tạo nên hương vị đậm đà, thơm ngon cho trà.
Tam pha: Tam pha bao gồm độ chín, độ xả và thời gian pha trà. Độ chín và độ xả phải được điều chỉnh sao cho phù hợp với loại trà đó. Thời gian pha trà cũng ảnh hưởng đến hương vị và độ đậm của trà.
Tứ ấm: Tứ ấm bao gồm bình pha trà, tách trà, tấm trà và người pha trà. Để pha được trà ngon, cần phải sử dụng đúng các dụng cụ pha trà phù hợp với loại trà đó. Ngoài ra, người pha trà cũng cần có kinh nghiệm và tâm huyết để tạo ra trà ngon nhất.
7 bước pha trà đơn giản
Bước 1: Tráng dụng cụ và làm nóng trà
Bộ dụng cụ pha trà đúng chuẩn bao gồm 1 ấm trà, 1 tống và các tách trà. Tống trà là hũ dùng để đựng nước trà cùng chất liệu với ấm và tách. Sử dụng nước sôi 100 độ để làm nóng toàn bộ dụng cụ pha trà. Sau đó, tráng bên trong ấm và dội nước nóng lên toàn bộ nắp và thân ấm. Đây là bước quan trọng để đảm bảo vệ sinh và chất lượng trà.
Bước 2: Cho trà vào trong ấm
Bạn cần chuẩn bị 10 gram trà Shan Tuyết cho ấm 350 ml. Cho trà vào trong ấm, lúc này bạn đã có thể cảm nhận được hương vị trà thơm và đặc trưng. Đây cũng là bước quan trọng để đánh giá chất lượng trà.
Bước 3: Tráng trà
Sau khi cho trà vào ấm, bước tiếp theo là tráng trà. Đây là bước quan trọng để chiết xuất hết tinh chất của trà. Để tráng trà, bạn không cần sử dụng nước sôi mà chỉ cần sử dụng lượng nước vừa đủ để lắc ấm và đổ đi. Bạn nên lắc ấm vài vòng để cánh trà nở ra, giúp trà thấm đều và ngon hơn.
Bước 4: Hạ nhiệt nước pha trà
Sau khi tráng trà, bạn cần hạ nhiệt nước pha trà xuống khoảng 75-80 độ để đảm bảo trà được pha ra với độ ngon tuyệt vời. Để làm điều này, bạn đổ nước sôi vào tống và lắc đều vài lần cho nhiệt độ giảm xuống mức mong muốn. Sau đó, bạn sử dụng nước đó để pha trà, đồng thời đổ nước vào tống để xác định lượng nước vừa đủ để pha.
Bước 5: Ủ trà
Bước quan trọng nhất trong cách pha trà Shan Tuyết là bước ủ trà. Nước pha trà đã được hạ nhiệt ở bước trước sẽ được đổ vào trà để ủ trong vòng 30 giây. Thời gian ủ trà phụ thuộc vào nhiệt độ nước pha trà, nếu quá nóng thì thời gian ủ sẽ ngắn hơn. Bạn có thể dùng bình đun có nhiệt kế điện tử để đo nhiệt độ nước. Sau khi ủ trà, đổ nước ra tống để tránh trà bị ngâm và làm thay đổi hương vị.
Bước 6: Rót trà ra tống
Sau khi ủ trà, bạn sẽ rót nước ra tống để loại bỏ cánh trà và các tạp chất. Với chỉ 5 gram trà Shan Tuyết, bạn có thể pha được 10 lần nước. Hương vị trà ngon nhất sẽ xuất hiện từ lần pha thứ 3 đến lần pha thứ 5.
Bước 7: Rót trà ra tách và thưởng thức
Bước cuối cùng là thưởng thức trà. Bạn sẽ rót trà từ tống ra các tách nhỏ và thưởng thức cùng với bạn bè hoặc người thân. Trà Shan Tuyết thích hợp để uống sau bữa sáng và trưa, tránh uống vào buổi tối để tránh gây mất ngủ.
8. Công dụng tuyệt vời của trà Shan Tuyết? Cần lưu ý gì khi sử dụng trà Shan Tuyết
Trà shan tuyết là loại trà hiếm có được khai thác từ thiên nhiên và bào chế bằng phương pháp thủ công, đảm bảo độ sạch và an toàn. Mỗi búp trà hấp thụ được những tinh hoa của đất trời và có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, như được mô tả dưới đây.
Theo y học cổ truyền
Trà shan tuyết là thảo dược có vị đắng chát, hơi ngọt và tính mát, quy vào kinh Can, Thận là chủ yếu. Ngoài ra, thảo dược này còn có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như giúp thanh nhiệt, giải độc, giải khát, lợi tiểu, tiêu thực, nhuận tràng, trị tả lỵ, mụn nhọt và dưỡng nhan.
Theo y học hiện đại
Trà shan tuyết chứa nhiều hợp chất quý hiếm tốt cho sức khỏe như cafein tanat, melatonin, polyphenol, EGCG... Đây là một trong những thức uống bổ dưỡng hàng đầu cho sức khỏe. Trà shan tuyết cũng giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, chống dị ứng, giúp não bộ thư giãn, tinh thần sảng khoái mà không làm giảm khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.
Ngoài ra, nó còn đào thải các cholesterol xấu trong cơ thể, chống bệnh mạch vành, xơ cứng mạch, phòng ngừa bệnh tim, đột quỵ, tai biến mạch máu não. Trà shan tuyết còn có tác dụng vô hiệu hóa các gốc tự do trong cơ thể, ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của các tế bào ung thư, giảm khả năng tăng trưởng của khối u đặc biệt hiệu quả với ung thư phổi, tiền liệt, kết tràng, trực tràng, tuyến mật. Nó cũng giúp chống lão hóa da, làm đẹp da, giữ vóc dáng cân đối, chống sâu răng, viêm lợi, hôi miệng, hôi chân và sáng mắt.
Những lưu ý khi sử dụng trà shan tuyết
Khi sử dụng trà shan tuyết, người dùng cần lưu ý những điều sau để tránh gây hại đến sức khỏe:
Tránh uống trà khi đói để tránh đau dạ dày và không nên dùng trà đã để qua đêm.
Nếu sử dụng trà shan tuyết giảm cân, cần kết hợp với chế độ ăn uống điều độ và tập luyện thường xuyên. Không nên uống quá nhiều trà mỗi ngày.
Không nên uống trà vào buổi tối để tránh gây mất ngủ, đặc biệt là đối với những người mất ngủ thường xuyên.
Không nên lạm dụng trà thay cho nước uống hàng ngày, chỉ nên uống chừng 4 ly nhỏ mỗi ngày. Nghiên cứu cho thấy sử dụng quá nhiều trà shan tuyết có thể gây rối loạn sự phát triển của phôi thai và làm chậm quá trình phát triển của xương.
9. Hướng dẫn bảo quản trà Shan tuyết tại nhà
Dụng cụ bảo quản: Nên và không nên
Nên sử dụng hộp hoặc túi giấy chuyên dụng để bảo quản trà Shan tuyết. Hộp trà được làm bằng gỗ hoặc kim loại là lựa chọn tốt nhất để giữ cho trà tươi ngon và bền vững.
Không nên sử dụng hộp nhựa hoặc túi nhựa để bảo quản trà Shan tuyết vì chúng không thở được và có thể làm giảm chất lượng của trà.
Bí quyết giữ trà Shan tuyết được lâu
Trữ trà Shan tuyết ở nhiệt độ thấp và khô ráo để tránh tiếp xúc với độ ẩm. Tủ lạnh là nơi tốt nhất để bảo quản trà Shan tuyết.
Tránh đặt trà Shan tuyết gần những nguồn ánh sáng mạnh và các loại đèn chiếu sáng. Ánh sáng mạnh có thể làm giảm hương vị và chất lượng của trà.
Tránh đặt trà Shan tuyết gần những nơi có mùi hôi như tủ lạnh có thức ăn hoặc chất độc, bởi mùi hôi sẽ ảnh hưởng đến hương vị của trà.
Xử lý trà bị ẩm
Nếu trà Shan tuyết bị ẩm, bạn có thể đặt trà vào tủ lạnh để trà khô hơn hoặc đặt trà vào một túi giấy hút ẩm trong vài giờ đến vài ngày để hút hết ẩm.
Tránh sấy trà Shan tuyết bằng lò vi sóng hoặc sấy nóng bởi điều này có thể làm mất hương vị của trà.
Trà Shan Tuyết là một loại thức uống có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe và được nhiều người yêu thích. Với những bí quyết giữ trà chất lượng và bảng giá thị trường cập nhật, bạn có thể dễ dàng lựa chọn cho mình một sản phẩm trà Shan Tuyết tốt nhất để sử dụng hàng ngày.
Viết bình luận