Tiềm năng phát triển của chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP

1. Nguồn gốc ra đời

Từ mô hình bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển của các khu vực làng nghề, vào năm 2009, Chính phủ đã chấp thuận kế hoạch bảo vệ các khu vực làng nghề, thử nghiệm chương trình OCOP dựa trên kinh nghiệm và sự hỗ trợ của tổ chức Jaika của Nhật Bản.

Năm 2013, tỉnh Quảng Ninh đã trở thành tỉnh tiên phong trong việc triển khai Chương trình OCOP một cách toàn diện, liên kết với Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Năm 2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cùng tỉnh Quảng Ninh tổ chức tổng kết chương trình. Với thành công ban đầu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các cơ quan liên quan đã phối hợp xây dựng Đề án "Mỗi xã một sản phẩm", được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 5/2018 theo Quyết định số 490/QĐ-TTg.

Kể từ khi Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định 490, trong vòng 3 năm (2018-2020), cả nước đã sản xuất 2.400 sản phẩm OCOP với 100% các chủ thể được đào tạo và nâng cao năng lực để thực hiện chương trình.

Đến cuối năm 2020, tất cả 63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc đã thành công trong việc xây dựng và phê duyệt Đề án chương trình OCOP. Sau khi hoàn thành và phê duyệt Đề án, các địa phương đã cùng nỗ lực giúp các chủ thể xây dựng đề xuất, tổ chức đánh giá sản phẩm theo quy trình 6 bước.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công bố sách hướng dẫn, bộ tiêu chí đánh giá sản phẩm OCOP, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn và hỗ trợ xây dựng mạng lưới tư vấn tại 63 tỉnh, thành phố.

►Xem thêm: Khám phá quy trình 6 bước đạt chứng nhận OCOP cho trà

2. Thành tựu OCOP

Chương trình OCOP đã ghi nhận những bước tiến quan trọng đến tháng 7/2022, với tổng cộng 8.340 sản phẩm được công nhận với chất lượng từ 3 sao trở lên, đồng thời có 4.273 chủ thể tham gia. Không ít hơn 20 sản phẩm đã đạt 5 sao, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận và được Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn làm quà tặng cấp quốc gia.

63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc đã tích cực triển khai chương trình OCOP, tuy nhiên, một số địa phương như Hà Giang, Bắc Kạn, Bắc Giang, cũng như Hà Nội, Quảng Ninh, Nam Định, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Gia Lai, Đồng Tháp, Bến Tre đã có thành tích vượt trội với số lượng sản phẩm OCOP. Trong khi đó, các khu vực như Hồ Chí Minh, Đồng Nai cũng đã tham gia chương trình mặc dù số lượng chưa nhiều.

Sự thành công của chương trình OCOP chủ yếu đến từ sự quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp, các hoạt động tuyên truyền và các sáng kiến để thúc đẩy sản xuất và thích ứng với bối cảnh phức tạp do đại dịch Covid-19. Các địa phương đã chủ động áp dụng các giải pháp số hóa trong tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Ví dụ, Quảng Ninh thường xuyên tổ chức sự kiện giới thiệu sản phẩm OCOP mỗi năm.

Tại Hà Nội, sản phẩm OCOP được quảng bá thông qua các lễ hội, trưng bày tại các khu vực công cộng, livestream, và tổ chức phiên chợ đặc biệt như “Hà Nội với vùng núi phía bắc” hoặc “Hà Nội với Tây Nguyên”. Các địa phương khác như An Giang cũng chú trọng vào việc quảng bá sản phẩm OCOP thông qua các sự kiện truyền thống.

Điều quan trọng không chỉ đến từ sự hỗ trợ từ hệ thống chính trị mà còn từ sự sáng tạo, công tác tham mưu, và việc đưa ra các chính sách mới chưa từng có như vốn vay, cơ chế khen thưởng cho các sản phẩm OCOP chất lượng. Những thay đổi trong cơ chế và chính sách đã giúp các địa phương quảng bá sản phẩm OCOP thông qua các phương tiện truyền thông truyền thống và mạng xã hội. Đồng thời, việc hợp tác với các siêu thị lớn như Central Details, Big C, và Aeon không chỉ giúp bán sản phẩm mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế.

►Xem thêm: Tìm hiểu ngay: Các chứng nhận trà ngon, trà sạch hiện nay

3. Vai trò của chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP

3.1 Tạo ra cơ hội kinh doanh mới

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm không chỉ tạo điều kiện công bằng cho các hợp tác xã mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế cho các khu vực, địa phương khác nhau và thúc đẩy sự cạnh tranh trong lĩnh vực nông nghiệp. Số lượng chủ thể và sản phẩm OCOP không ngừng tăng lên, đồng thời cũng thúc đẩy chuỗi cung ứng trong sản xuất, tiêu thụ giữa các chủ thể, vượt qua mục tiêu đặt ra ban đầu trong giai đoạn 2018-2020.

3.2 Bảo tồn văn hóa địa phương

Vai trò của chương trình Mỗi xã một sản phẩm OCOP là không chỉ tạo ra cơ hội kinh doanh mới mà còn bảo tồn văn hóa địa phương. Thay vì thu hút lao động vào các dự án công nghiệp lớn, chương trình này tìm cách phát triển sinh kế cho cộng đồng địa phương mà vẫn giữ được bản sắc văn hóa. Chẳng hạn, tại Hà Giang, HTX sản xuất chè san tuyết của người Dao đã trở thành sản phẩm OCOP 5 sao, giúp bảo tồn văn hóa và mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Việc phát triển các sản phẩm OCOP như trà san tuyết đã giúp giữ vững giá trị của sản phẩm, kể cả khi sản lượng không cao.

Mỗi sản phẩm OCOP đều kết hợp với đặc điểm riêng của vùng đất đó. Ví dụ, tại Ninh Thuận, nho, cừu, và nha đam được khai thác để tạo ra nhiều sản phẩm OCOP độc đáo. Chương trình cũng thúc đẩy sự thay đổi trong tư duy kinh doanh. Người tham gia chương trình không chỉ bán sản phẩm mà còn phải liên kết với chuỗi giá trị địa phương. Điều này giúp cộng đồng phát triển bền vững hơn. Ví dụ, ở Hà Giang, việc thành lập HTX để sản xuất nước tắm của người Dao đã tạo ra giá trị gia tăng đáng kể. Thay vì chỉ thu mua nguyên liệu, HTX này tự sản xuất và phân phối sản phẩm, tạo ra lao động tại chỗ và lan tỏa giá trị cho cộng đồng.

►Xem thêm: Bảo tồn nét đẹp văn hóa Việt qua thú vui sưa tầm trà cụ cổ

3.3 Đẩy mạnh công nghiệp hóa các khâu sản xuất

Chương trình OCOP khuyến khích doanh nghiệp và nông dân chuyển từ sản phẩm nguyên liệu sang sản phẩm gia công, tạo ra giá trị cao hơn. Chẳng hạn, ở Hà Tĩnh, việc sử dụng công nghệ để chế biến nhung từ hươu đã tạo ra sản phẩm có giá trị cao hơn nhiều so với nguyên liệu gốc. Điều này thể hiện sự chuyển đổi từ kinh doanh truyền thống sang mô hình kinh doanh hiện đại hơn, giúp cộng đồng địa phương phát triển bền vững và tạo ra giá trị thực sự từ tài nguyên địa phương.

►Xem thêm: Trà OCOP là gì? Top các sản phẩm trà OCOP cao cấp đạt chuẩn từ 4 sao tại Việt Nam

4. Tổng kết

Nếu bạn quan tâm đến các sản phẩm trà OCOP sạch 100%, không chất bảo quản, không hương liệu, không phẩm màu hãy liên hệ ngay với Thuận Trà Tân Cương để được tư vấn sớm nhất về ưu đãi dịch vụ cũng như sản phẩm nhé!