Tất tần tật về cây chè xanh: Đặc điểm, công dụng, cách trồng và kỹ thuật chăm sóc

Chè xanh là một loại cây lâu năm, thường mọc thành từng bụi. Chè xanh được trồng ở nhiều nước châu Á, được dùng để làm nước giải khát, làm thuốc hoặc làm cảnh. Vậy, cây chè xanh có đặc điểm gì, cách trồng, cách chăm sóc cây chè xanh tại vườn ra sao? Hãy cùng Thuận Trà Tân Cương tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé.

Đặc điểm chính của cây chè xanh

Ở Việt Nam, cây chè xanh hay cây trà xanh xuất hiện từ rất sớm và được trồng phổ biến ở các vùng núi trung du Bắc bộ. Trà xanh thuộc họ chè (tên khoa học là Theaceae) - một họ thực vật có hoa với những đặc điểm thực vật học nổi bật sau:

• Cành và thân cây: Cây chè xanh có thân thẳng đứng, phân cành theo thứ bậc. Do đặc điểm hình thái khác nhau của cành, người ta thường chia cành chè thành 3 dạng thân khác nhau:  thân gỗ, thân bụi và thân bán gỗ. Cành của cây chè xanh thường được hình thành từ mầm dinh dưỡng. Các cành được chia thành nhiều đốt.

• Mầm chè: Có 2 loại mầm chè chính là: mầm dinh dưỡng (phát triển thành cành, lá) và mầm sinh thực (phát triển thành nụ hoa, quả chè).

• Búp chè: là phần non ở trên cùng của cành chè. Bộ phận tạo thành trà búp Tài Nguyên chính là mầm dinh dưỡng. Kích thước của búp chè tùy thuộc vào một số yếu tố như giống cây trồng, điều kiện môi trường, dinh dưỡng,  kỹ thuật canh tác,… Có hai loại búp trà chính: Búp chè bình thường (có cả lá non và tôm chè) và búp mù xòe (có lá non mà không có phần trà tôm nõn).

• Lá chè: Lá trà sẽ mọc ra từ đốt trà, thường mọc riêng lẻ, có màu xanh đậm từ trên xuống dưới. Lá chè Thái Nguyên xanh thông thường có chiều dài khoảng 3-5 cm, rộng từ 2-6 cm. Kích thước này có thể thay đổi theo giống, chế độ chăm sóc, v.v.

• Rễ chè: Bộ rễ hoàn chỉnh của cây chè bao gồm rễ hấp thụ, rễ chính (rễ trụ),  và các rễ bên. Rễ trụ phát triển đầu tiên và chúng ăn sâu vào lòng đất đến độ sâu khoảng 1m. Trong điều kiện đất tốt, rễ xốp có thể đi sâu tới 3m dưới lòng đất. Rễ hấp thụ và rễ bên thường có xu hướng lan rộng 10 - 40 cm trong tầng đất để tìm kiếm chất dinh dưỡng để nuôi cây.

• Hoa chè: Hoa trà phát triển từ mầm sinh thực, thường mọc thành cụm ở nách lá. Hoa trà lưỡng tính, màu trắng, xếp 5-7 cánh hoa. Trên hoa có cả nhị và nhụy nhưng tỷ lệ tự thụ phấn của hoa trà chỉ 2-3%, chủ yếu là thụ phấn chéo. Thời gian ủ nụ của cây chè vào khoảng tháng 6, và nở hoa từ tháng 11 đến tháng 12 hàng năm.

• Quả chè: thuộc loại quả nang. Mỗi quả có khoảng 3 nang, chia làm 3 ngăn riêng biệt, mỗi nang chứa 1 hạt. Trung bình mỗi búp chè như vậy cho khoảng 2-4 hạt chè. Quả chè chín sẽ chuyển sang màu nâu. Quả khô sẽ tách ra làm hạt mọc tự nhiên.

• Hạt chè: Khối lượng diệp lục trong hạt rất lớn chiếm 3/4 khối lượng diệp lục. Ngoài ra, hàm lượng dầu trong hạt cũng cao, vượt quá 30%. Hạt chè có xu hướng chín sớm về mặt sinh lý nên cần thu hoạch nhanh để bảo toàn hàm lượng dinh dưỡng trong hạt.

Cây chè xanh có mấy loại?

Nói chung, cây chè được phân loại theo cơ quan sinh dưỡng, cơ quan sinh thực và đặc tính sinh hóa của chúng. Dựa vào cơ sở trên, cây chè hiện nay được chia thành 4 loại lớn:

• Camellia sinensis var. bohea (Chè Trung Quốc lá nhỏ): Thường mọc thành bụi thấp, phân cành nhiều. Lá nhỏ, dày, màu xanh đậm, gân lá tạo thành nhiều đường gợn sóng trên bề mặt. Kích thước của lá không lớn chỉ khoảng 3,5-6,5 cm.

• Camellia sinensis var.macrophylla (Trà lá to Trung Quốc): cây thân gỗ cao trung bình 5m. Lá to, màu xanh nhạt, bóng, có gân rõ, mép có răng cưa sâu nhưng không đều. Chiều dài trung bình của lá là 12-15cm và chiều rộng khoảng 5-7cm.

• Camellia sinensis var.assamica (chè Ấn Độ): cây thân gỗ, cao tới 17m. Lá hình bầu dục, dài 20-30cm, mỏng mềm, màu xanh đậm.

• Camellia sinensis var. Shan (Chè Shan): Là cây chè xanh cổ thụ thân gỗ cao 6-10 mét. Lá màu nhạt, to bản, dài khoảng 15-18cm, phần tôm có nhiều lông trắng.

Ngoài 4 nhóm trà trên còn có một loại trà xanh bonsai khác thường được dùng làm cây cảnh. Chè xanh bonsai thường là cây chè cổ thụ, gốc to, chiều cao trung bình trên dưới 2m, lá nhỏ, nhiều cành.

►Xem thêm: Tìm hiểu về Trà Xanh Thái Nguyên: Quy trinh thu hái, chế biến

Công dụng của cây chè xanh 

Trà xanh chứa nhiều vitamin, khoáng chất có lợi cho sức khỏe con người. Công dụng của trà xanh từ lâu đã được chứng minh là rất tốt trong:

• Kháng viêm, kháng khuẩn.

• Chống chất phóng xạ, tia cực tím, tia UV.

• Thúc đẩy bài tiết và tiêu hóa.

• Cải thiện chức năng hô hấp và hỗ trợ điều trị các bệnh về tim mạch.

• Phòng và điều trị các bệnh liên quan đến hệ thần kinh như bệnh Parkinson.

• Làm giảm nồng độ cholesterol và chất béo trong cơ thể và máu.

• Kích thích thần kinh giúp tinh thần minh mẫn, tỉnh táo, hưng phấn.

• Khử mùi hôi (trong bếp, trong tủ lạnh, trong nhà vệ sinh, ...)

• Tẩy đồ vật (gương phát sáng, kính, đồ kim loại…)

• Tác dụng xua đuổi gián, côn trùng, muỗi tương tự như nhang diệt côn trùng.

• Làm phân bón cây trồng có tác dụng giữ ẩm, cung cấp chất dinh dưỡng hữu cơ.

Quy trình chi tiết cách trồng chè xanh tại vườn

Quy trình trồng trà xanh không quá phức tạp, bạn chỉ cần áp dụng theo các bước sau:

• Chọn giống: Ưu tiên chọn giống chè phù hợp với điều kiện môi trường nơi trồng. Cây chè giống phải khỏe mạnh, không sâu bệnh. Tốt nhất nên chọn những cây chè giống được nhân vô tính bằng phương pháp giâm cành trong túi bầu.

• Chọn đất: Đất trồng chè tốt nhất là đất có tầng canh tác trên 80cm, đất tơi xốp, mạch nước ngầm dưới mặt đất không quá 100cm. Độ dốc trung bình của đất nhỏ hơn 25 độ. Độ pH dao động khoảng 4-6 độ.

• Chuẩn bị đất và chuẩn bị hố trồng: Trước khi trồng cây giống, đất cần được cày xới tơi xốp và vùi lấp bằng phân xanh. Công đoạn này tốt nhất nên làm trước khoảng 1 tháng để đất đạt hiệu quả tốt nhất. Có hai phương pháp trồng cơ bản mà bạn có thể sử dụng: cày rạch và bổ hố. Độ sâu của vết lõm và vết cắt khoảng 20 - 25 cm. Khoảng cách giữa hàng và cây cũng cần được tính toán chính xác.

• Bón lót cho đất: Không trồng cây ngay sau khi đào, rãnh. Sau khi đào xới đất cần bón lót một lớp phân hữu cơ để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây khi rễ cây hấp thụ và các rễ bên chưa phát triển. Đối với phân hữu cơ bạn bón 20 - 30 tấn/ha, 100 - 150 kg P2O5/ha. 

• Đặt túi bầu: Trước khi đặt túi bầu vào hố đã chuẩn bị sẵn, phải dỡ bỏ túi bầu để rễ cây tự do phát triển. Đặt nhẹ chậu cây vào, lấp đất và nén chặt đều xung quanh, sau đó phủ thêm một lớp đất tơi xốp 1-2 cm lên trên hom. Lưu ý nên đặt giá đỗ cùng hướng với hướng gió chính.

• Sau khi hoàn thành, hai bên hàng chè hoặc hố trồng cần có rác hoặc cỏ dày khoảng 8-10cm, rộng 20-30 cm. Lưu ý rằng loại chất thải tủ phải là loại không thể tái chế.

Kỹ thuật chăm sóc cây chè xanh chuẩn xác

Để cây chè xanh phát triển tốt, cho năng suất cao, chất lượng chè ngon thì phải được chăm sóc thường xuyên. Chăm sóc cây chè bao gồm các công việc chăm sóc thường xuyên, tỉa cành, tạo dáng, bón phân,… cụ thể:

Chăm sóc định kỳ

• Tưới nước: Cây chè cần được tưới nước thường xuyên, nhất là vào các thời kỳ đặc biệt như mùa khô, thời kỳ cây chè ra quả, quả nhanh chín.

• Phòng trừ cỏ dại: Hạn chế cỏ dại hút chất dinh dưỡng của cây bằng cách tích trữ rác và phân xanh trong rễ. Sau mỗi cơn mưa, đào vớt váng lên. Xới toàn bộ diện tích đất trước các loại cây trồng cần xới xáo, vun gốc 2-3 lần/năm.

• Phòng trừ sâu bệnh: 2 biện pháp để chè xanh phòng trừ sâu bệnh hiệu quả là biện pháp nông nghiệp (tiêu diệt mầm bệnh, côn trùng, cỏ dại) và biện pháp sinh học (trồng cây che bóng tránh cháy, chết lá). lá và lá vàng).

Cắt tỉa, tạo hình

Việc cắt tỉa, tạo hình nên được thực hiện thường xuyên để cây phát triển mạnh và không bị thất thoát chất dinh dưỡng. Nhờ đó, lá trà thu hoạch sẽ có chất lượng cao hơn và năng suất tốt hơn.

Bón phân 

Hàng năm bón phân NPK cho cây chè với tỷ lệ 3:1:1. Lượng bón khoảng 35N/1 tấn sản phẩm + 75kg MgSO4/1ha. Tần suất bón 4 lần/năm.

Khi bón phân nên làm cỏ dưới đất, giữa hai hàng chè có thể rạch một đường sâu khoảng 20 - 25 cm, rộng 25 - 30 cm. Lá và cành chè xanh có thể bón kết hợp với các loại phân hữu cơ khác khi cắt nước cốt chè xanh, lượng bón 30-35 tấn/ha.

►Xem thêm: Tìm Hiểu Ngay: Kỹ Thuật Trồng, Chăm Sóc Cây Trà Xanh Tại Việt Nam

Trên đây là bài viết chia sẻ về đặc điểm, kỹ thuật trồng và chăm sóc chè xanh. Hi vọng những thông tin trên đã giúp bạn tìm được câu trả lời cho các câu hỏi về cây chè xanh. Hãy theo dõi website của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích nhé!

Liên hệ:

• Fanpage: facebook.com/thuantratancuong.officaltea
• Hotline/Zalo: 0819.486.555
• Địa chỉ văn phòng: 184 phố Phương Liệt, Thanh Xuân, Hà Nội
• Email: thuantratancuong@gmail.com