Chè đâm đã trở thành một loại đồ uống phổ biến không chỉ ở Quỳ Hợp mà còn xuất hiện tại nhiều quán ăn và nhà hàng ở thành phố Vinh. Đây là một món đặc sản được sử dụng để đón tiếp khách.
Để thưởng thức một bát nước chè đâm, người ta phải dành nhiều thời gian và công sức hơn so với việc pha chè xanh thông thường. Lá chè xanh được chọn từ lá bánh tẻ, sau khi hái về được rửa sạch, đem vào cối ống tre già để giã nhuyễn. Việc chọn lá quá già sẽ làm nước chè trở nên đen và không ngon, còn nếu chọn lá quá non, nước chè sẽ có vị đắng chát.
Chè xanh đậm đà, phảng phất hương thơm, khi uống ban đầu có chút đắng chát, nhưng sau đó lại để lại hương vị ngọt ngào trên đầu lưỡi. Dư vị đặc trưng của loại đặc sản này gợi lên những kỷ niệm đáng nhớ đối với bất kỳ ai đã được trải nghiệm một lần.
1. Nguồn gốc của chè đâm
Chè Đâm, một đặc sản của vùng Tây Bắc xứ Nghệ, nổi tiếng với mảnh đất Quỳ Hợp. Quỳ Hợp là nơi sinh sống chủ yếu của dân tộc Thái, với những điểm đặc biệt như sông Dinh, hồ Thung Mây thơ mộng, hang Thẩm Ồm - Thẩm Poòng, và thác Bản Bìa với nước chảy trắng xoá quanh năm. Nơi đây còn gắn liền với truyền thuyết về Khủn Tinh huyền thoại và bãi tập luyện binh của nghĩa quân Lê Lợi trong quá khứ.
Vùng đất này xanh tươi với núi đồi trùng điệp và ruộng đồng bát ngát, mùa lúa, ngô, khoai, sắn, mía, chè... trổ bông trong sắc xanh lá tươi tốt. Theo như người dân địa phương chia sẻ, chè đâm là một loại đồ uống quen thuộc hàng ngày của dân tộc Thái bản địa, đã được lưu truyền từ thời xa xưa đến ngày nay.
Tuy nhiên, ngày nay chè đâm đã trở nên phổ biến và được nhiều người biết đến. Nó đã lan tỏa đến nhiều nhà hàng và quán ăn ở thành phố Vinh và Thị xã Cửa Lò, nhằm giới thiệu và chia sẻ với du khách thập phương để cùng thưởng thức.
2. Bí quyết làm chè đâm sứ nghệ
Nước chè đâm từ xứ Nghệ mang trong mình sự đặc biệt không chỉ là hương vị tinh túy của chè mà còn chứa đựng những tình cảm ân tình của người xứ Nghệ. Tuy nhiên, để tạo ra một bát nước chè đâm xanh ngon mời khách thưởng thức như vậy không hề đơn giản. Đó là một quá trình phức tạp đòi hỏi nhiều thời gian và công đoạn, từ việc lựa chọn chè cho đến quy trình đâm chè và pha chế.
Đầu tiên, việc lựa chọn lá chè xanh là quan trọng nhất. Lá chè phải được chọn một cách kỹ lưỡng, lá xanh mơn mởn, dày, không quá già cũng không quá non. Lá chè quá già sẽ làm nước chè bị bầm đen và không ngon, trong khi lá chè quá non sẽ làm nước chè đắng và chát. Nước nấu chè đâm cần phải là nước ngọt ngào. Thường là nước mưa hoặc nước từ giếng đá sỏi mới có hương vị ngọt ngào, khi pha chế với nước cốt chè đâm mới mang lại mùi thơm đặc trưng của chè.
Điều đặc biệt là khi hái lá chè, người dân còn cắt cả cành lá thành từng đoạn nhỏ và ngắn. Điều này nhằm đảm bảo rằng khi đâm chè, lá và cành chè không bị nát, và nước cốt chè vẫn giữ được màu xanh và mùi thơm đặc trưng. Ống tre được sử dụng phải được chọn kỹ, ống tre to, già, và chày đâm làm từ gỗ mít. Công đoạn giã chè cũng cần phải thực hiện đều tay để chè không bị nát quá.
Trong quá trình nấu chè, nước mưa ngọt ngào hoặc nước từ giếng đá sỏi được chọn để tạo nên hương vị ngọt đậm đà khó quên. Sau khi chè được giã nhỏ, nước sôi vừa đun được thêm vào để chín chè. Sau đó, chè được lọc nhiều lần với nước sôi để nguội. Chỉ khi nước chè đạt yêu cầu với màu xanh ngọc tươi, và được uống ngay từ lúc tạo ra, chè mới giữ được hương vị chan chát đặc trưng, hương thơm của chè tươi và vị ngọt hậu thấm sâu vào vị giác, tạo nên trải nghiệm tuyệt vời cho người thưởng thức.
3. Thưởng thức chè đâm đúng cách
Sau khi tạo ra tuyệt phẩm chè đâm, cần sử dụng ngay để tránh mất màu xanh và hương vị ban đầu. Để thưởng thức chè đâm ngon, nên dùng bát sứ hoặc tách sứ. Người dân địa phương thường sử dụng bát sứ Hải Dương, một loại bát nhỏ làm bằng sứ, kích thước nhỏ hơn bát ăn cơm một nửa, đường kính khoảng 8-10cm. Bát được trang trí hoa văn tinh tế, nhưng cũng có loại không trang trí. Trong mùa đông, nên thưởng thức chè đâm nóng, còn trong mùa hè, có thể để trong ngăn mát của tủ lạnh để uống cả ngày, mang lại cảm giác mát mẻ và sảng khoái.
Đặc biệt, vào buổi sáng trước khi ăn gì, có thể uống 2-3 bát chè đâm để tỉnh táo trước khi đi làm mà không lo bị say như khi uống chè thông thường. Nếu bạn mắc đau lưng hoặc mỏi gối do công việc vất vả, có thể pha thêm mật mía hoặc đường trắng vào chè đâm để uống, sẽ cảm thấy sức khoẻ cải thiện ngay lập tức. Uống nước chè đâm có nhiều lợi ích cho sức khoẻ, giúp tăng cường chức năng tiêu hoá và mang lại sự tỉnh táo sau những giờ làm việc căng thẳng. Hơn nữa, uống chè đâm thường xuyên còn giúp ngăn ngừa sâu răng và nhiệt miệng.
Khi có dịp đến Nghệ An, hãy thưởng thức một bát chè đâm để lưu giữ vị ngon đặc trưng mà không nơi nào có thể so sánh. Với màu xanh tươi sáng và hương thơm quyến rũ, khi uống ban đầu có chút đắng chát, nhưng sau đó lại trở thành vị ngọt trên đầu lưỡi. Hương vị tuyệt vời đó đã tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo của xứ Nghệ.
Viết bình luận