Chắc hẳn bạn đã từng thưởng thức một tách trà thơm ngon, nhưng liệu bạn đã biết hết những bí mật về dụng cụ uống trà độc đáo mà có thể chưa từng nghe qua? Bên dưới những lớp trà thơm phức và màu sắc rực rỡ, tồn tại một thế giới đầy bí ẩn về những công nghệ chế tạo dụng cụ, những kỹ thuật pha trà tinh tế và những truyền thống văn hóa liên quan. Để khám phá sâu hơn về trà và những dụng cụ uống trà đặc biệt, hãy cùng tôi đi vào hành trình tìm hiểu những bí mật thú vị mà bạn chưa từng biết đến.
1. Sơ lược về dụng cụ uống trà trong lịch sử nhân loại
Trà đã có một quá trình phát triển lâu dài và dụng cụ uống trà cũng không nằm ngoài cuộc hành trình đó. Trong tác phẩm Trà Kinh của Lục Vũ (733 - 804), chúng ta có thể tìm thấy những đề cập về dụng cụ uống trà. Thời kỳ Trung Quốc nhà Đường (618 - 907), người ta thường sử dụng một cái nồi uống trà. Đây là thời kỳ mà trà thường được sử dụng dưới dạng bánh hoặc bột.
Trong thời kỳ Tống (920 - 1280), việc sử dụng trà lá khô đã phát triển hơn và trở nên phổ biến như hiện nay. Tuy nhiên, chỉ đến thời nhà Minh (1368 - 1644), người ta mới chế tạo được ấm hãm trà, mở ra một kỷ nguyên mới cho các loại dụng cụ uống trà. Đây là lúc mà việc uống trà bằng chén nhỏ mới bắt đầu trở thành xu hướng. Trong "Nghi Hưng", một địa danh nổi tiếng sản xuất dụng cụ uống trà, đặc biệt là ấm đất, đã trở nên rộng rãi biết đến.
Dần dần, trà đã du nhập sang Châu Âu và trở thành món ưa chuộng của đông đảo người dân. Từ đó, dụng cụ uống trà đã phát triển đa dạng với đủ hình dáng, kích cỡ và chất liệu khác nhau, và đến ngày nay, chúng vẫn tiếp tục đa dạng và phong phú.
2. Mối liên hệ giữa thưởng trà và dụng cụ uống trà
Khi bạn quan tâm đến việc thưởng trà chuyên nghiệp hay nghệ thuật thưởng thức trà, không thể bỏ qua việc lựa chọn các dụng cụ pha trà. Bởi chỉ khi chọn được dụng cụ pha trà tốt, chúng ta mới có thể tạo ra một bình trà mang hương vị thực sự ngon và đáng thưởng thức nhất.
Thường có sự nhầm lẫn rằng thưởng trà chuyên nghiệp và uống trà thông thường là như nhau. Nhưng thực tế, chúng hoàn toàn khác biệt. Một điểm khác biệt rõ nhất là việc sử dụng ấm pha trà với kích thước nhỏ hơn và thời gian hãm trà cũng ngắn hơn.
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại dụng cụ uống trà phong phú. Từ các loại ấm như ấm đất, ấm Tử Sa, ấm sành, ấm sứ, ấm thủy tinh đến các loại chén khác nhau. Tuy nhiên, đừng quá hoang mang, hãy nhớ luôn đặt "trà và tâm hồn thưởng trà" lên hàng đầu.
3. Cách chọn dụng cụ pha trà
Việc chọn dụng cụ pha trà không nhất thiết phải là loại đắt tiền, cũng không nên chọn lựa sơ sài, rẻ tiền và không cần thiết phải có quá nhiều đạo cụ. Chúng ta chỉ cần đáp ứng ba yếu tố sau:
Ban đầu chỉ cần một ấm đất hay ấm sứ trắng (hoặc chén khải) có dung tích từ 120ml - 180ml là đủ. Đa phần loại ấm này đều có thể pha tất cả các loại trà, bền và dễ chùi rửa. Nên chọn loại đơn giản mộc mạc.
Tiếp theo, cần một chén Tống thủy tinh có dung tích tương đương với ấm để đựng nước trà sau mỗi lần hãm trà. Chén Tống giúp quan sát màu của nước trà.
Cuối cùng là chọn một chén trà đơn giản, nhỏ nhỏ, phù hợp với sở thích của bản thân.
Người mới uống trà chỉ cần những dụng cụ trên là đã đủ. Thậm chí những người uống trà lâu năm, chuyên gia về trà cũng chỉ cần như vậy, luôn tôn sùng sự giản đơn, mộc mạc.
Ngoài ra, có thể sắm thêm một cái lọc trà để giữ nước trà trong veo và không bị cặn, và một khay trà gỗ hoặc tre để đặt các dụng cụ pha trà lên. Nên chọn loại khay có lỗ thoát nước để bàn trà luôn khô sạch.
Tuy nhiên, bạn cũng nên biết rằng trong giới trà đạo có rất nhiều dụng cụ pha trà phong phú và biến chuyển qua các thời đại, mang đến sự thanh túy và tinh tế hơn.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất mà chúng ta hướng đến là trà ngon, nước ngon và biết cách pha trà. Dụng cụ pha trà có tầm quan trọng nhưng luôn xếp sau trong số những yếu tố trên.
3.1. Ấm pha trà
Đối với món trà cụ đầu tiên, điều quan trọng nhất là có một ấm pha trà tiêu chuẩn. Vỏ ấm phải cứng để không thấm nước, khi cầm ấm lên, ta có thể dùng ngón tay gõ nhẹ vào thành ấm. Nếu nghe thấy âm thanh boong boong trong và vang lên, thì ấm có giá trị cao hơn.
Nắp ấm cần kín để không thoát hơi nước, chỉ khi đó trà mới có thể giữ ấm lâu và không mất hương vị. Để kiểm tra độ kín, ta có thể đổ ¾ nước vào ấm, đậy kín nắp (giữ chặt bằng tay) và nghiêng vòi theo tư thế rót trà, nếu không có nước chảy ra thì nắp ấm đã kín.
Người có kinh nghiệm trong làng trà thường không thích sử dụng ấm mới vì nó có mùi đất. Ngược lại, ấm càng cũ và trong lòng ấm có một lớp bợn trà (hình thành sau những lần pha trà trước đó) thì trà pha ra mới ngon.
Vì vậy, những người đam mê trà thường không sử dụng chất tẩy rửa để làm sạch bên trong ấm trà. Họ chỉ tráng qua nước nóng sau mỗi lần sử dụng và để ráo.
Ngược lại với phong cách thưởng trà của người Nhật, khi mua ấm mới về, họ không vội sử dụng ngay. Thay vào đó, họ sẽ sử dụng một vật nhám để chà từ trong ra ngoài để loại bỏ bụi đất và cặn gốm từ quá trình lò nung. Sau đó, ấm mới được rửa sạch.
3.2. Chén trà
Khi nhắc đến chén uống trà, không thể không nhắc đến Trấn Cảnh Đức. Sứ của Cảnh Đức mang nét đặc trưng riêng với lớp men ngọc đa màu kết hợp với men ngọc bích (celadon). Mặc dù nhẹ nhàng và mỏng, khi gõ vào, chén vẫn phát ra âm thanh trong và vang dài. Đặc điểm này làm cho việc thưởng thức trà trở nên tươi ngon hơn.
Chén trà được chia thành hai loại: chén Tống (hay còn gọi là chén tướng) và chén Quân. Chén Tống thường được sử dụng để rót trà từ ấm ra, sau đó rót vào chén Quân để uống và thưởng thức.
Chén Tống thường là chiếc chén lớn nhất trong bộ trà cụ, được làm bằng nhiều chất liệu như thủy tinh, sứ, sành, đất,... có nhiều hình dáng khác nhau để lựa chọn thoải mái.
Vậy chén Tống có tác dụng gì?
Giúp kiểm soát nhiệt độ của nước để trà không quá nóng khi uống.
Làm cho trà đều đặn trước khi rót ra, tránh sự đậm nhạt trong các lần rót nước vào chén Quân.
Giúp loại bỏ cặn trà khi rót vào chén Quân, để nước trong chén trà luôn trong suốt và thẩm mỹ.
Nhiều người thường đổ nước sôi vào chén Tống trước khi rót vào ấm trà, để giảm nhiệt độ nước khi pha trà xanh (trà xanh nên được pha dưới 90°C).
Cần lưu ý khi chọn chén Tống:
Loại chén Tống được ưa chuộng thường là chén làm bằng thủy tinh, vừa có thể quan sát màu nước trà lại dễ dàng cọ rửa và trông rất đẹp mắt.
Nên lưu ý dung tích của chén Tống mỗi khi mua. Hãy đảm bảo dung tích chén Tống phù hợp với dung tích của ấm bạn đang sử dụng. Tránh trường hợp chén Tống lớn hơn quá nhiều so với ấm, gây mất đi sự cân đối thẩm mỹ. Ngược lại, nếu chén Tống nhỏ hơn ấm, sẽ làm mất đi tác dụng của nó.
Chén Quân:
Khi chọn chén Quân, cần lựa chọn sao cho phù hợp với màu sắc của ấm, để đảm bảo sự đồng bộ. Nếu sử dụng ấm Tử Sa, thì chén Tử Sa là lựa chọn phù hợp, còn nếu sử dụng ấm sành sứ, thì chén sành sứ là sự lựa chọn tốt nhất.
Chén trà cũng phải phù hợp với loại trà được sử dụng. Nó còn phụ thuộc vào mùa hay thời tiết tại thời điểm sử dụng chén, và đôi khi còn tùy thuộc vào sở thích và cảm xúc của người thưởng trà.
Bộ chén trà thường được chia thành bốn loại dùng cho từng mùa: chén Xuân ẩm, chén Hạ ẩm, chén Thu ẩm và chén Đông ẩm. Mỗi loại mang những thiết kế và đặc tính riêng:
Kiểu chén Xuân ẩm và Thu ẩm có kích cỡ vừa phải, không quá lớn cũng không quá nhỏ, không quá dày và không quá mỏng.
Chén Hạ ẩm được thiết kế nhỏ và mỏng, giúp nước nhanh nguội trong mùa Hạ.
Kiểu chén Đông ẩm có thiết kế dày hơn và lòng chén sẽ sâu hơn, giữ cho trà lâu nguội trong mùa Đông.
Việc chọn chén trà phù hợp với mùa và thời tiết sẽ tạo thêm sự tương hợp và tận hưởng tuyệt vời trong trải nghiệm thưởng trà của bạn.
3.3. Những dụng cụ uống trà khác
Ngoài ấm trà và chén trà, ta còn thường thấy nhiều phụ kiện khác trên bàn trà như khay trà, hủ đựng trà, lọc trà, khay đựng trà, bộ dụng cụ gắp và rót ly, tạo thành một bộ đồ trà đầy đủ.
3.3.1. Khay Trà
Mặc dù khay trà không tiếp xúc trực tiếp với trà, nhưng nó cũng đóng vai trò quan trọng trong niềm vui thưởng trà của những người yêu trà. Khác với chén trà theo phong cách phương Tây, chén trà Á Đông không có đĩa riêng cho từng chén. Thay vào đó, người ta sử dụng khay trà để đặt ấm, chén Tống, chén Quân và các dụng cụ khác, đồng thời tránh làm trà rơi ra chỗ ngồi.
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại khay trà khác nhau như bàn đá, bàn gỗ, bàn kiếng, bàn kim loại, bàn sơn mài,... Người ta có thể lựa chọn loại phù hợp dựa trên phong cách, sở thích và trang trí nội thất.
Nên lựa chọn khay trà đơn giản và dễ vệ sinh, tránh chọn những mẫu quá phức tạp để không làm mất đi sự tinh tế của các món đồ trên khay.
Đối với phong cách pha trà theo kiểu Nhật đơn giản, người ta thường không sử dụng khay trà mà chỉ sử dụng một tấm khăn dài để trải lên bàn, làm nơi đặt dụng cụ, ấm và chén trà.
3.3.2. Lọc Trà
Lọc trà cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình thưởng trà. Nó giúp lọc bỏ cặn trà nhỏ, giúp nước trà trong và hấp dẫn hơn.
Đối với phong cách pha trà hiện đại của Đài Loan và Trung Quốc, lược trà là dụng cụ không thể thiếu. Tuy nhiên, đối với các loại trà cao cấp, không cần sử dụng lọc trà.
Tuy nhiên, trong phong cách thưởng trà của người Việt, có nhiều người không thích sử dụng lọc trà, mà thích rót nước trà có chứa cặn vào chén Tống hoặc chén Quân ngay từ đầu. Người Việt tin rằng trong giao tiếp và tình nghĩa đối đãi, không cần phải "cạn tàu ráo máng". Điều này mang ý nghĩa đẹp và ý nghĩa sau hành động đó.
3.3.3. Hủ đựng trà
Hủ đựng trà có chức năng chủ yếu là làm đẹp, nhưng theo kinh nghiệm của tôi, nó không có nhiều lợi ích thực tế. Đôi khi, việc sử dụng hủ đựng trà một cách chủ quan có thể làm trà hư hỏng nhanh hơn. Tốt nhất là giữ trà trong bao bì giấy bạc đậy kín trước khi đặt vào hủ đựng.
Có nhiều người thích lựa chọn hủ đựng trà làm bằng đất nung vì yêu thích tính cầu kỳ, tuy nhiên điều này thực sự không cần thiết.
Bạn chỉ cần chọn hủ đựng trà mà bạn thích và phù hợp với điều kiện tài chính của bạn, có thể là từ nhôm, thiếc, thủy tinh và các chất liệu khác. Khi chọn hủ đựng trà, hãy đảm bảo rằng nó kháng hơi tốt và đặt hủ ở những nơi có hạn chế ánh sáng trực tiếp, vì ánh sáng có thể làm giảm hương vị của trà.
3.3.4. Kháo trà
Kháo trà, còn được gọi là bát trà, là một chiếc bát lớn vừa phải được sử dụng để đựng nước sôi và làm nóng các dụng cụ trước khi pha trà. Nó cũng được sử dụng để rửa và xả nước tráng trà sau khi sử dụng.
Nếu bạn sử dụng một bàn trà có khay nước ở phía dưới, bạn có thể không cần sử dụng kháo trà này. Thay vào đó, bạn có thể thực hiện các thao tác trực tiếp trên bàn trà.
3.3.5. Các dụng cụ pha trà khác
Ấm nấu nước: Có thể là bằng kim loại, sứ hoặc ấm điện, được sử dụng để đun nước sôi khi pha trà.
Khăn nhỏ: Dùng để thấm nước trà nhỏ xuống trong quá trình pha, không dùng để lau dọn.
Cân tiểu ly: Sử dụng để đong chuẩn lượng trà cần pha, tránh trường hợp pha dư hoặc thiếu gây ảnh hưởng đến hương vị trà.
Nhiệt kế cầm tay: Dùng để đo nhiệt độ nước để pha trà, đảm bảo nhiệt độ phù hợp và tránh làm khét trà.
Đồng hồ bấm giờ: Sử dụng để canh chuẩn thời gian pha trà.
Trưng trà: Được sử dụng để đặt trà và ngắm trà trước khi cho vào ấm.
Ly hương: Dùng để đặt trên bàn trà, để ngửi mùi thơm của trà và thường dùng kèm chén uống trà.
Lót chén: Đặt dưới chén trà để tránh bỏng khi chén quá nóng.
Trà Lâu: Đặt trên miệng ấm trà và đặt lọc lên để khi đổ nước trà hoặc trà vào ấm không bị trà rơi ra ngoài.
Xúc Trà: Dùng để xúc trà từ hủ đựng trà và đo lượng trà thích hợp.
Kim trà: Sử dụng để làm sạch vòi ấm trà, ngăn chặn việc nước bị ngặt ở vòi do bột trà hoặc lá trà.
Cạo trà: Dùng để cạo bã trà đã uống ra khỏi ấm, giúp làm sạch ấm dễ dàng hơn.
Gắp chén: Dùng để gắp các dụng cụ khác khi rửa trong bát trà với nhiệt độ sôi cao.
Thuyền Trà: Là một khay trà nhỏ có phần giữa nhô lên, dùng để đặt ấm sao cho ngay ngắn, sạch sẽ và giữ ấm khô ráo. Thuyền trà thường được sử dụng cho việc pha trà khô (không dùng khay trà).
Những dụng cụ mà Thuận Trà đã đề cập ở trên sẽ giúp bạn pha trà dễ dàng hơn, đừng lo lắng vì chúng có nhiều. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để liên hệ tới Thuận Trà để nhận được những thông tin hữu ích sớm nhất.
Chúng tôi mời các bạn ghé thăm văn phòng để cùng trao đổi thêm về các loại dụng cụ và phương pháp sử dụng từng loại khi pha trà.
Theo Olongha.com.
Viết bình luận